بررسی وجوه اشتراک و افتراق پارچه‌های عصر صفوی و عثمانی

آثار هنری همواره منعکس‌کنندۀ آراء هنرمندان بوده‌اند. در این میان، پارچه‌بافی صفوی در قرن10 تا اواسط 12ه.ق. و نیز پارچه‌بافی عثمانی در همسایگی ایران، در همین اثنای تاریخی، دارای گسترۀ وسیعی از نقش، رنگ، بافت و با ترکیب‌بندی‌های خاص بوده و حائز اهمیت بسیاری هستند. چهار نوع سبک بافت پارچۀ صفوی و پنج نوع سبک در دورۀ عثمانی رواج داشت. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی شاخص‌های مذکور روی پارچه‌های ایران و عثمانی صورت می‌پذیرد. پرسش‌های اساسی این نوشتار 1- بررسی وجوه اشتراک و افتراق پارچه‏های عصر صفوی و عثمانی است. 2- تأثیرپذیری نقوش و رنگ‏های پارچه‏های صفوی بر عثمانی است. به‌طور کلی، از جمله علل تأثیرپذیری هنرها بر یکدیگر شرایط سیاسی و فرهنگی میان آنها بوده ‏که البته حضور هنرمندان ایرانی در دربار عثمانی اثبات این ادعاست. نتایج تحقیق گواه آن است که پارچه‏بافی صفوی بر عثمانی تأثیر گذاشته و تفاوت‏هایی نیز قابل مشاهده است. مسئلۀ شاخص آنکه بنابر اسناد مکتوب، تاکنون اعتقاد بر عدم کاربرد نقوش حیوانی در عصر عثمانی بوده، در حالی که در این پژوهش با نمایش پارچه‌های منقوش با تصاویر گوزن، کبوتر و طاووس، این ادعا را کم‌رنگ می‌سازد. رنگ قرمز وجه مشترک پارچه‌ها و کاربرد تعداد محدود رنگی در عثمانی و تنوع رنگ در پارچه‌های صفوی، وجه تمایز آنهاست. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی است. شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای است.